“حزب اراده ملت ایران” یا “حاما” حزبی اصلاح طلب با مشی سوسیال دموکرات است که هسته اولیه آن در سال ۱۳۶۹ توسط جمعی از دانشجویان که عمدتا در دانشکده حقوق و علوم سیاسی ایران مشغول به تحصیل بودند تشکیل شد. اولین دغدغه این دانشجویان برای گرد هم آمدن مسئله ضعف رشته علوم سیاسی و به ویژه زبان تخصصی در این رشته بود و پس از آن با افزایش تعداد اعضا و گستره فعالیت ها کانونی با عنوان “کانون دانشجویان و فارغ التحصیلان حقوق و علوم سیاسی” توسط آنها شکل گرفت. اولین جلسه رسمی کانون با حضور ۲۰ نفر در سال تحصیلی ۱۳۶۸-۶۹ در کوی دانشگاه برگزار شد.
فعالیت های کانون در آن دوران بر تشکیل جلسات هم اندیشی و مطالعه علل عقب ماندگی و مشکلات تاریخی ایران متمرکز بود. با این حال دغدغه دانشجویی این گروه همچنان حفظ شد؛ چنانکه در کنار مسائل کلی کشور بر حل مشکلات دانشگاه و دانشجویان به صورت خاص نیز تاکید می کردند. در سال ۱۳۷۳ اساسنامه این گروه تدوین و به وزارت کشور ارایه شد؛ اما توسط وزارت کشور به دلایلی چون دلایل فنی و ساختاری رد شد. پس از آن اعضای کانون تصمیم گرفتند اساسنامه را بازنویسی و کانون را به حزبی فراگیر تبدیل کنند. اساسنامه جدید در سال ۱۳۷۴ به وزارت کشور ارائه شد؛ اما به دلیل فضای حاکم بر این وزارت خانه دریافت مجوز تا سال ۱۳۷۹ معوق گردید. اساسنامه و پرونده حزب تحت عنوان “حزب اراده ملت ایران” در سال ۱۳۷۶ توسط کمیسیون ماده ۱۰ احزاب مجددا وارد روند بررسی شد و این حزب توانست در سال ۱۳۷۹ مجوز فعالیت رسمی را کسب کند.
حاما متشکل از تشکیلات و ارکانی مانند هیات موسس، مجمع عمومی، شورای مرکزی، دبیرکل، بازرسان و مسئولین شعب استانی است. شورای مرکزی حاما شامل ۲۱ عضو اصلی و ۱۱ عضو علی البدل است که هر سه سال یک بار توسط مجمع عمومی تعیین می شوند. دبیرکل به عنوان بالاترین مقام اجرایی حزب و رییس شورای مرکزی به صورت سالانه از طریق کسب رای اکثریت نسبی شورای مرکزی انتخاب می شود. در حال حاضر دبیر کل این حزب “احمد حکیمی پور”، نماینده دوره چهارم مجلس شورای اسلامی است.
سیاست ها و اهداف
۱.ایجاد شفافیت و گردش آزاد اطلاعات
۲.تقویت ساختار حقوقی قدرت با توجه به اصل تفکیک قوا و اصل انتخابی بودن حکومت از جانب مردم
۳.تاکید بر عملکرد مدیریت در سطوح مختلف جامعه مبتنی بر آمایش سرزمین
۴.تقویت نهادهای مدنی بویژه اتحادیه ها و نهادهای صنفی و شغلی در راستای توزیع قدرت
۴.افزایش مشارکت تمامی مردم در تصمیم سازیها و تصمیم گیری ها
۵.ورود به ساختار قدرت تنها به منزله ابزاری برای حفظ منافع عمومی و در صورت امکان تحقق و دفاع از حقوق ملت
۶. ارتقای وضعیت سلامت همه جانبه برای تمامی افراد جامعه
۷. دیدبانی و آشکارسازی مسئولانه
۸. پیگیری امر توسعه بر مبنای توسعه انسانی، همه جانبه، متوازن، پایدار، درونزاد ومنطقه ای
۹. نظارت بر نهادهای حاکمیتی و پاسخگو نمودن آنها در خصوص وضعیت قدرت و ثروت جامعه
۱۰. تاکید بر کارآمدی نهادهای حکومتی و دولتی و تخصص محوری ایشان در حوزه های مسئولیت خود
۱۱. پیگیری حقوق شهروندی و رفع هرگونه تبعیض ساختاری و فرایندی
۱۲. توان افزایی و آموزش عمومی و اختصاصی مردم و جامعه
بر اساس اساسنامه، فعالیت های حزب در قالب اموری چون عضوگیری، صدور بیانه ها و اطلاعیه ها، تلاش برای کسب قدرت سیاسی، کمک به شکل گیری و قوام تشکل های صنفی و تلاش برای تاثیرگذاری بر قدرت و ساختارهای تصمیم گیری تعیین شده است.